Trịnh Ngọc Tiến
Trong bối cảnh các mối đe dọa ngày càng tăng từ Trung Quốc, Mỹ đang tích cực trang bị cho các đồng minh và đối tác như Đài Loan, Nhật Bản, Ấn Độ những máy bay chiến đấu hiện đại, mới nhất.
Trước việc Trung Quốc hiện đại hóa quân đội với tốc độ chóng mặt, đồng thời thường xuyên tiến hành các cuộc tập trận chiếm đất, chiếm đảo, vùng lãnh thổ Đài Loan đang có kế hoạch mua thêm máy bay chiến đấu F-16 do Mỹ sản xuất và họ đã chi 1,44 tỷ USD cho thương vụ này.
Gần đây Mỹ đã trưng bày chiến đấu cơ tàng hình hiện đại nhất của họ là F-22 Raptor tại Singapore Airshow. Mặc dù F-22 không phải để bán nhưng điều đó cho thấy nỗ lực của Washington trong việc giới thiệu các máy bay chiến đấu được trang bị công nghệ tiên tiến tại thị trường châu Á và gửi một thông điệp rõ ràng tới Trung Quốc.
Không chỉ Đài Loan, các cường quốc châu Á như Nhật Bản và Ấn Độ cũng đang mua máy bay quân sự của Mỹ với số lượng lớn để chống lại một Trung Quốc với những tham vọng phi lý về chủ quyền lãnh thổ và lợi ích quốc gia.
Cuộc đối đầu chưa hồi kết của Đài Loan với Trung Quốc đã làm tăng nhu cầu về vũ khí của Mỹ, bao gồm cả máy bay chiến đấu, ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Mỹ đã ngầm ủng hộ Đài Loan, hòn đảo mà Trung Quốc luôn tuyên bố là phần lãnh thổ "không thể chia cắt".
Washington mặc dù vẫn công nhận thể chế "một Trung Quốc" và không chính thức công nhận quyền độc lập của Đài Loan nhưng đã phản đối mạnh mẽ hành động gây hấn của quân đội Trung Quốc ở eo biển Đài Loan và Biển Đông với lý do thúc đẩy tự do hàng hải.
Máy bay chiến đấu F-16 của lực lượng không quân Đài Loan.
Theo quy định của Đạo luật Quan hệ Đài Loan, Mỹ được yêu cầu cung cấp vũ khí mang tính chất phòng thủ cho Đài Loan. Kể từ năm 2010, Washington đã công bố hơn 23 tỷ USD bán vũ khí cho Đài Loan, bao gồm cả những chiếc chiến đấu cơ F-16 tiên tiến nhất.
Năm 2019, Mỹ đã thông qua việc bán 66 máy bay chiến đấu Lockheed Martin F-16 Block 70 cho Đài Bắc với giá trị ước tính 8 tỷ USD. Như vậy số lượng máy bay chiến đấu F-16 của Đài Loan sẽ tăng lên 200 chiếc, trở thành lực lượng sở hữu phi đội máy bay chiến đấu F-16 lớn nhất châu Á.
F-16 được phát triển bởi các tập đoàn hàng không vũ trụ khổng lồ của Mỹ là General Dynamics (hiện nay là chi nhánh của Lockheed Martin). Đây cũng là máy bay chiến đấu đa năng thế hệ thứ tư đầu tiên, được chứng minh là nhanh nhẹn, linh hoạt và được coi là loại máy bay chiến đấu có chi phí tiết kiệm nhất trên thế giới.
Theo Bloomberg, gần đây chính quyền của Tổng thống Biden cũng đã thông qua một thỏa thuận tiềm năng trị giá 750 triệu USD, bao gồm việc bán cho Đài Loan 40 pháo tự hành M109 mới nhất và gần 1.700 bộ chuyển đổi để chuyển đổi đạn pháo thường thành đạn dẫn đường bằng GPS chính xác hơn.
Lockheed đã đạt được một thỏa thuận lớn để bán máy bay chiến đấu tàng hình F-35 tiên tiến nhất của mình cho Nhật Bản. Năm ngoái, Quốc hội Mỹ đã thông qua kế hoạch bán 105 máy bay chiến đấu tấn công liên hợp F-35 cho Nhật Bản, đưa Nhật Bản "tiến thêm một bước nữa" để trở thành khách hàng nước ngoài lớn nhất của máy bay chiến đấu tàng hình F-35.
Gói được phê duyệt bao gồm 63 máy bay cất và hạ cánh thông thường F-35A và 42 biến thể cất và hạ cánh thẳng đứng F-35B. Đáng chú ý, những chiếc F-35B này có thể triển khai trên các tàu đổ bộ tiến công của Nhật Bản, đưa Nhật Bản trở thành quốc gia tiếp theo sở hữu tàu sân bay tại châu Á. Hiện nay Nhật Bản đang là quốc gia sử dụng F-35 chỉ sau Mỹ và Anh.
Nhật Bản đang tiến tới là quốc gia sở hữu F-35 lớn thứ hai sau Mỹ.
Nhật Bản và Trung Quốc đã tranh chấp tuyên bố chủ quyền đối với một nhóm đảo Senkaku/ Điếu Ngư không có người ở, nằm trên Biển Hoa Đông. Tokyo cũng đã thể hiện sự hỗ trợ quân sự của mình đối với Đài Loan trong trường hợp xảy ra xung đột toàn diện với Trung Quốc.
Nitin J Ticku, một nhà phân tích chiến lược và một nhà báo cấp cao của tờ EurAsian Times (Ấn Độ) nhận định rằng, các phi đội máy bay chiến đấu F-35 và F-16 lớn nhất bên ngoài nước Mỹ đều tập trung tại châu Á và đang tạo thế bao vây Trung Quốc. Những chiếc F-22 Raptor tiên tiến nhất của Mỹ cũng đã được triển khai ở căn cứ quân sự của Mỹ tại Guam thuộc châu Á.
Điều này là bằng chứng cho thấy rõ ràng rằng, sau Trung Đông và Afghanistan, khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương có thể là trung tâm của cuộc đối đầu toàn cầu tiếp theo.
Ấn Độ, một cường quốc khác ở châu Á, cũng đang trên đà mua vũ khí của Mỹ do xung đột biên giới kéo dài với Trung Quốc.
New Delhi đã ký một số thỏa thuận quốc phòng với Washington trong vài năm qua, bao gồm thỏa thuận mua 22 trực thăng vũ trang AH-64E Apache và 17 trực thăng vận tải hạng nặng CH-47F Chinook. Cả hai đều do hãng hàng không và quốc phòng khổng lồ Boeing sản xuất.
Ấn Độ cũng đang tăng cường đội máy bay đa nhiệm hàng hải Boeing P-8I Neptune (MMA). P-8I là biến thể dành riêng cho Ấn Độ của P-8A Poseidon, hiện được Hải quân Mỹ và các khách hàng quốc tế sử dụng.
P-8I khác một chút so với P-8A ở chỗ nó được trang bị radar hướng về phía sau (hoạt động độc lập với cảm biến tìm kiếm bề mặt Raytheon AN/APY-10 hướng về phía trước), cung cấp phạm vi phủ sóng toàn bán cầu và trên không trong khả năng theo dõi mục tiêu.
Phi đội máy bay tuần thám biển P8I của Ấn Độ.
Hải quân Ấn Độ hiện có 10 máy bay do thám P-8I, bao gồm cả hai chiếc đã được giao vào năm ngoái, như một phần của đơn đặt hàng bổ sung cho 4 chiếc mà họ đã đặt vào năm 2016.
Máy bay P-8I do Hải quân Ấn Độ sử dụng cũng đã được triển khai ở Ladakh như một cơ sở giám sát trong căng thẳng biên giới với Trung Quốc. Động thái này nhằm xây dựng sức mạnh tổng hợp giữa ba quân chủng của Quân đội Ấn Độ, nhằm đối phó Trung Quốc.
Cơ quan Hợp tác An ninh Quốc phòng Mỹ (DSCA) cho biết: "Việc đề xuất bán thêm 6 máy bay P-8I nữa cho Ấn Độ sẽ cho phép Hải quân Ấn Độ mở rộng năng lực máy bay giám sát hàng hải trong 30 năm tới". Hải quân Ấn Độ dự kiến sẽ vận hành phi đội máy bay săn ngầm P-8 lớn nhất bên ngoài nước Mỹ.
Mới đây, Hải quân Ấn Độ đã nhận được hai trong số 24 trực thăng chống ngầm MH-60 Romeo mà nước này đặt mua. Đợt tiếp theo dự kiến sẽ đến Ấn Độ vào năm sau.
Vào năm 2018, Hải quân Ấn Độ đã được phê duyệt khi đề nghị mua 24 máy bay trực thăng MH-60R của Sikorsky (hiện là một phần của Lockheed Martin). Hợp đồng cuối cùng đã được ký kết vào tháng 2/2020, trong chuyến thăm của Tổng thống Trump tới Ấn Độ.
Thỏa thuận trị giá 2,6 tỷ USD bao gồm máy bay trực thăng, hệ thống thông tin liên lạc, hệ thống vũ khí, 8 tên lửa Hellfire chống tàu mặt nước; ngư lôi hạng nhẹ MK 54, 50 khẩu pháo và hệ thống tên lửa dẫn đường chính xác.
Chuyên gia Ticku nhận định, hợp tác quân sự Mỹ - Ấn Độ đã có những bước tiến lớn do nhận thức được mối đe dọa từ Trung Quốc. Sau khi chiến tranh Lạnh kết thúc, các mối đe dọa của những kẻ khủng bố ở Trung Đông, sau đó là mối đe dọa của Iran và giờ đây là mối đe dọa từ Trung Quốc, đã thúc đẩy hoạt động bán vũ khí của Mỹ ở châu Á.
