Wiki Twitter Facebook Instagram Linkedln
Thanh Khương
Sau khi vụ ‘bác sĩ Khoa’ lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội, chị H.T – một người nói rằng mình là nạn nhân của nhóm – vẫn ‘không tin là mình bị lừa’. Chị T. từng cho tiền, dẫn đi ăn uống người có tương tác với ‘quỹ 82’. Chị và những người từng chuyển khoản cho nhóm mong muốn chuyện về ‘nhà 82’ sớm được làm sáng tỏ.
Cuối tháng 3.2020, tài khoản Phong Lam, Peterson Lý và lượt nhắn tin với chị H.TẢNH: NVCCThông tin từ Sở TT-TT TP.HCM cho biết, có 3 chủ tài khoản liên quan đến vụ việc “bác sĩ Trần Khoa” đã gửi giải trình cho và đề nghị dời buổi làm việc với sở này khi thành phố kết thúc giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16.Sở TT-TT TP.HCM cho biết cơ quan này đã xác định được 3 chủ thể đăng ký tài khoản mạng xã hội Facebook liên quan đến vụ việc “bác sĩ Trần Khoa” gồm: “JK”, “HMAĐ” và “NHT”. Trước đó, Thanh tra Sở TT-TT TP.HCM đã gửi thư mời tới 3 chủ tài khoản trên để làm việc về các nội dung bài viết. Trước khi dịch Covid-19 bùng phát, 3 chủ tài khoản này cư trú tại TP.HCM nhưng sau đó đã về quê từ tháng 6.2021. Các chủ tài khoản này đề nghị được dời buổi làm việc sang thời điểm phù hợp khi TP.HCM kết thúc giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng. Hiện 3 chủ tài khoản cũng đã gửi bản giải trình tới Sở TT-TT TP.HCM.
Nhóm “bác sĩ Khoa” dùng tên giả nhưng tương tác thật, hoạt động có tổ chức |
“Nhà 82” tạo tương tác bằng cách nào?
Theo lời chị H.T (34 tuổi, ngụ Q.Tân Bình, TP.HCM, kinh doanh tự do), cuối tháng 3.2020, được một người bạn học y giới thiệu, chị biết tới “nhà 82” với những câu chuyện xúc động về tình cảm gia đình được chia sẻ thường xuyên trên Facebook. Đó là chuyện về nữ bác sĩ có nickname Phong Lam xinh đẹp thuộc nhóm máu hiếm bị ung thư từ nhỏ, bố cô là Lê Phong (chủ nhóm 82) bán nhà đưa con gái sang Singapore chữa bệnh rồi bất ngờ thành giáo sư – bác sĩ của một bệnh viện lớn, hiến tủy cứu con gái nên bị liệt.Peterson Lý (chồng Phong Lam) là bác sĩ làm việc tại Thụy Sỹ, yêu vợ vô điều kiện. Đây cũng những người đã chủ động bắt chuyện với chị T.
 Nickname Phong Lam nhiều lần đòi chị T. hỗ trợ cho bệnh nhân ung thư và quê nhà Bến TreẢNH: NVCC |
Chị T. kể, lần đó vô thả tim vài bài viết của Peterson Lý vì thấy như ngôn tình, ngay lập tức vợ anh nhắn tin cảm ơn chị. Phong Lam giới thiệu về hoàn cảnh gia đình, cô có một cô em gái đang ở Việt Nam tên là M.Th.. Bố cô bán hết nhà cửa đất đai để phẫu thuật cho con gái nhưng còn thiếu 700 triệu đồng, M.Th hứa giúp, vì vậy Lam mong chị T. hỗ trợ tìm việc làm giúp em Th.Nghe vậy, từ mạng ảo ra đời thật, chị T. đồng ý hẹn gặp M.Th xác minh câu chuyện để giúp đỡ. Vẻ ngoài đen nhẻm, dáng thấp và có phần xuề xòa của cô gái này khiến T. thắc mắc sao có thể quen được nhóm bác sĩ kia. Nhưng nghe giải thích: “Do em hi sinh hết cho gia đình Lam” nên chị bỏ qua mọi nghi vấn. Trước khi ra về, chị T. còn dúi vào túi cô 2 triệu đồng.Câu chuyện bắt đầu từ đây khi nhiều tài khoản tự xưng bác sĩ của nhóm thường xuyên đăng bài để lấy lòng thương cũng như kêu gọi từ thiện và chị T. chủ yếu chỉ tương tác với họ trên mạng.
 Chồng Phong Lam nói Thy nợ nần do làm ăn thua lỗ (hình đầu). Peterson Lý khen Thy sống tình cảm (hình giữa). Chị T. cắt đứt liên lạc với nhóm vì cho rằng họ “được voi đòi tiên” (hình cuối)ẢNH: NVCC |
Theo tìm hiểu của Thanh Niên, cô gái được nhóm 82 hay đề cập là N.T.M.Th, Facebook là T.N (hiện đã khóa), biệt danh là H.Th (sinh năm 1998). Cô là người đã gặp chị T và cũng là tài khoản có tương tác khá nhiều với nhóm “nhà 82” (nhóm tự xưng thiện nguyện, phần lớn thành viên là giáo sư, bác sĩ ở nước ngoài).Th. cũng là người hay công khai số tài khoản khi nhận từ thiện do các thành viên “nhà 82” kêu gọi giúp đỡ, trong đó có cả trường hợp nick bác sĩ Trần Khoa kêu gọi.“Trước giờ mình chơi Facebook rất cẩn thận, luôn kiểm chứng thông tin kỹ trước khi chia sẻ. Tuy nhiên, do thấy có nhiều tài khoản thật, thậm chí “bác sĩ thật” cũng vô bình luận nên mới… Vả lại, mình không nghĩ có người lại lấy bệnh tật ra để lợi dụng”, chị H.T tâm sự.
 Nick Trần Khoa trong một lần kêu gọi từ thiện và số tiền được chuyển ủng hộ vào tài khoản do M.Th đứng tênẢnh: chụp màn hình |
Tạo dựng, ngụy tạo hình ảnh
Đặc điểm chung của nhóm này là dùng hình ảnh trên mạng cắt cúp lại rất chuyên nghiệp khiến cho nhiều người đọc tưởng rằng những thành viên này là có thật, bằng chứng là các bài viết đều được các thành viên của nhóm tạo tương tác và hay tag lẫn nhau. Các nick như Bác sĩ Trần Khoa, Long Thiên (bé Gấu mới 4 tuổi nhưng viết tiếng Việt và sáng tác câu chuyện còn hơn một nhà văn), Thanh Hùng Lê, Phong Lam, Perterson Lý… đều sử dụng hình ảnh cắt ghép tinh vi từ nick các nhân vật khác hoặc hình ảnh trên mạng. Trong đó nick bác sĩ Trần Khoa được nhiều người truy xuất cho thấy đã lấy cắp hình của một người tên Toh Wei Seong bên Singapore.
 Các câu chuyện được các nick thay nhau viết ra và tạo tương tác như thật |
Các hình đại diện khác cũng được cư dân mạng và trang Cyber Lances truy xuất ra hình ảnh được cắt ghép từ các ảnh trên mạng. Từ đó các nick này thay nhau “tung hứng” bằng các bài viết chia sẻ về hành trình vượt khó vì bệnh tật, nhất là tài khoản Long Thiên (bé Gấu) hay kể về niềm ước mơ và giúp đỡ người khác với giọng văn hoàn toàn của người lớn được chính một cậu bé 4 tuổi viết ra.Từ khi câu chuyện Bác sĩ Khoa bại lộ và được cơ quan chức năng kết luận là hư cấu, các nick trong nhóm người trên đã khóa hoàn toàn.
Trong đó, có thể nhận thấy các nick bác sĩ Trần Khoa, Long Thiên (bé Gấu mới 4 tuổi), Thanh Hùng Lê, Phong Lam, Perterson Lý… dù hay tương tác trên mạng bằng bài viết, bình luận, chat nhưng hoàn toàn ảo về thân phận, không xác minh, không kiểm chứng được họ làm việc tại đâu, ở đâu, có ai từng gặp họ ngoài đời hay không?Tương tác với nhóm trên có các nick M.Th và H.M.A.Đ, trong đó có M.Th (người mà chúng tôi đề cập ở trên) là người thường được các thành viên đăng tải số tài khoản ngân hàng công khai, nhận chuyển khoản từ các mạnh thường quân do BS Trần Khoa, Phong Lam… kêu gọi.
 Một lần nick Phong Lam kêu gọi chuyển tiền |
Từng chuyển khoản cho “nhà 82” và bất ngờ nhận lại tiền
Theo lời của chị T., đầu tháng 4.2020, Phong Lam nhờ T. chuyển gấp 50 triệu đồng gửi về Bến Tre để giúp đỡ bà con do hạn mặn. Chị T. trả lời chỉ còn 20 triệu đồng thì nhóm nhà 82 bảo chị kêu gọi quyên góp. Tuy nhiên, thời điểm này dịch bệnh căng thẳng nên chị nhắn xin lỗi Lam vì không giúp được.Ít lâu sau, chị T. nghi ngờ nhóm 82 nên mới cắt đứt liên lạc với những người đã nhắn tin cho mình. Trong đó, Phong Lam là người liên tục nhắn tin và gọi điện cho T. Ngoài ra, nick Duyên Trần (nhân vật được giới thiệu là vợ của “bác sĩ Khoa”) cũng nhắn hỏi mua tôm hùm, yến sào gửi cho Phong Lam bồi dưỡng nhưng lần nào cũng nhờ Th. nhận hộ.
 Phong Lam kêu gọi giúp đỡ |
Chị T. vì không muốn dính dáng gì tới nhóm này nữa nên quyết định cắt liên lạc với cả Th, trước khi chặn chị còn khuyên cô phải biết tự chăm sóc cho bản thân. Sau này, Thy dùng nhiều số khác nhau gọi điện nhưng chị không nghe máy.Cho tới khi xảy ra vụ việc hư cấu “bác sĩ Khoa rút ống thở của mẹ nhường cho một sản phụ sinh đôi”, H.T nhắn hỏi M.Th sự thật câu chuyện, cô gái này chỉ đáp: “Giờ nói gì đây chị, ai còn tin em, em còn không biết giờ em là ai”.
 Vài người bạn của H.T cũng từng chuyển khoản cho nhóm nhà 82. Chị T. cho biết mặc dù bán hàng bận rộn nhưng vì thương hoàn cảnh của Phong Lam nên chị vẫn dành thời gian để gọi điện với nhómẢNH: NVCC |
Sở dĩ T. tin tưởng là vì cùng quê với Th, còn tin nhóm 82 vì những câu chuyện ở đó được vẽ nên quá công phu đã chạm vào trái tim mình. Chị H.T bày tỏ mong muốn câu chuyện về nhóm 82 sớm được làm sáng tỏ vì nhiều bạn bè, khách hàng của chị cũng bảo họ từng ủng hộ cho quỹ.
Chiều 15.8, trả lời Thanh Niên, 2 tài khoản Y.B và C.N (đều ở TP.HCM) xác nhận đã chuyển tiền trực tiếp vào cùng số tài khoản, do Nguyễn Thị M.Th đứng tên.Trong đó, tài khoản Y.B và một người bạn ủng hộ tổng cộng 6 triệu đồng trong 3 lần để nhóm tổ chức chương trình trung thu cho trẻ em nghèo. Tài khoản C.N chuyển khoản 15 triệu đồng (ngày 21.7.2021) sau khi nick “bác sĩ Khoa” xin để mua gạo giúp đỡ bà con khó khăn trong đợt dịch này.Chị Y.B biết tới nhóm 82 thông qua FB của một bác sĩ có thật, còn C.N biết tới họ thông qua một người bạn “cuồng” các câu chuyện trên FB Long Thiên (con trai Phong Lam, thần đồng 4 tuổi).Sau khi chúng tôi kết nối với chị C.N thì ngay tối 15.8, chị bất ngờ nhận lại 15 triệu do M.Th chuyển trả lại với lý do: chuyển khoản trả tiền không làm từ thiện nữa.
 Chị C.N bất ngờ nhận lại 15 triệu với lý do không làm từ thiện nữa |
Trước đó, chúng tôi đã liên hệ nhiều lần với số điện thoại từng được M.Th công khai trên mạng xã hội, mặc dù đổ chuông nhưng không ai bắt máy, khi bắt máy thì là một người đàn ông chứ không phải cô M.Th. Trong khi đó, các thành viên còn lại của “nhà 82” đã ẩn bài viết và khóa tài khoản Facebook.
 Tin nhắn để mong Th. trả lại tiền đã gửi ủng hộ |
Trao đổi với Thanh Niên, nick H.M.A.Đ cho biết: “M.Th. đi khỏi nhà mình lúc 18 giờ ngày 9.8, còn mình về quê tránh dịch từ cuối tháng 5 đến giờ. Sáng qua mình nói Th. ra Công an làm việc, bạn đồng ý. Nhưng vì quên chứng minh thư nên xin mình quay lại lấy. Mình nhờ anh hàng xóm mở cửa (người giữ chìa khóa nhà giúp sau khi Th. đi khỏi vì bạn ra khỏi nhà mình thì đã không còn lòng tin) và video call để xem bạn lấy cái gì, lấy xong thì bạn rời đi. Đến tối gọi hỏi thì thấy bạn nói là em lên thì CA nói đợi gửi giấy mời rồi mới lên lại, chỉ có vậy thôi”.Về các thông tin liên quan tới nhóm “bác sĩ Khoa”, chị Đ. cho biết đã thông tin rõ trên facebook cá nhân nên không trả lời riêng với báo chí.