03/22/2022
Năm 1939, Phần lan chỉ là quốc gia tí hon với 4 triệu dân, còn Liên Xô là siêu cường có lãnh thổ lớn nhất thế giới với 170 triệu dân.
Stalin đề nghị Phần Lan trao đổi một phần lãnh thổ của nước này với Liên Xô, Chính phủ Phần Lan đã từ chối, Stalin liền huy động quân đội tấn công Phần Lan.
Tham gia vào Chiến tranh Mùa Đông 1939- 1940, phía Phần Lan chỉ có khoảng 300.000 quân trong khi đó phía Liên Xô huy động khoảng 1 triệu quân (gấp >3 lần), cùng rất nhiều phương tiện chiến tranh hạng nặng vượt trội Phần Lan như 5000 xe tăng (gấp 100 lần), 3800 máy bay (gấp >30 lần).
Ngày 30/11/1939, quân Liên Xô tấn công tám điểm dọc biên giới dài 1.000 dặm của Phần Lan và dùng không quân oanh tạc thủ đô Helsingfors. Máy bay Liên Xô tràn ngập bầu trời Phần Lan, tiến hành oanh tạc dữ dội nhiều thành phố, thị trấn. Vào lúc 6h sáng cùng ngày, 23 sư đoàn của 4 tập đoàn quân với 425.000 binh lính, cùng 6 sư đoàn thiết giáp với hơn 3.000 xe tăng, được yểm hộ bởi hơn 3.000 máy bay vượt biên giới Phần Lan.
Ban đầu người Nga tấn công chủ yếu vào công trình bố phòng trên biên giới Phần Lan ở eo biển Karel. Tuy nhiên xe tăng Liên Xô thường xuyên vấp mìn của quân Phần Lan nên nhiều chiếc bị phá huỷ, còn binh sĩ Liên Xô bị vướng rào kẽm gai trong phòng tuyến của đối phương nên phơi mình cho các ổ súng máy bố trí khéo léo trong rừng. Quân đội Phần Lan dựa vào địa hình quen thuộc và các công sự vững chắc đã chống trả quyết liệt. Họ chủ động rút lui nhử các binh đoàn Xô Viết với vũ khí hạng nặng vào sâu trong lãnh thổ. Khi quân Nga kéo sâu vào 30 dặm, người Phần Lan tổ chức phản công. Bị chặn lại tại các phòng tuyến Phần Lan được xây dựng trong rừng, ngày đêm bị tấn công dữ dội vào sườn, đường giao thông phía sau bị gián đoạn, các binh đoàn Nga phải rút lui về điểm xuất kích với tổn thất nặng nề.
Trong suốt tháng 12, gần 12 sư đoàn Liên Xô đồng loạt tấn công ồ ạt trên toàn phòng tuyến Mannerheim thuộc eo biển Karel nhưng đều thất bại.
Từ ngày 7/12/ 1939 đến ngày 8/1/1940, khoảng 45.000-50.000 quân Liên Xô có xe tăng yểm trợ tấn công mạnh 11.000 quân Phần Lan ở Suomussalmi, kết quả là khoảng 13.000 lính Nga bị thương vong và 2.100 bị bắt làm tù binh để đổi lấy 2.000 thương vong về phía quân Phần Lan. Đặc biệt là trong khoảng từ 4/1 đến 7/1/1940, 6.000 quân Phần Lan phục kích một lực lượng Xô viết khoảng 25.000 quân trên đường Raate, quân Phần Lan có 402 người chết để đổi lấy 7.000-9.000 quân Xô viết chết hoặc mất tích và 1.300 tù binh. 2 sư đoàn 163 và 44 Bộ binh Liên Xô bị kẹt trong đầm lầy nên bị chết rét dần dần, trong số 44.000 quân thì đã tử trận, chết cóng, bị thương hoặc bị ốm mất hơn 30.000, bị mất 86 xe tăng còn phía Phần Lan tịch thu làm chiến lợi phẩm 69 xe T-26 và 10 xe cơ giới các loại. Tàn quân Liên Xô rút chạy về hậu cứ.
Quân Nga thiệt hại nặng, nhưng Stalin tiếp tục điều thêm 300.000 quân, trong suốt một tháng, các cuộc tấn công tiếp diễn tại hồ Ladoga, tại vịnh Phần Lan. Quân và dân Phần Lan kiên cường chống trả khiến quân Nga thiệt hại nặng nề.
Ngày 12/3/1940 sau 100 ngày quyết chiến, Hai bên chấp nhận ngừng bắn.
Thất bại thảm hại của Liên Xô trong Cuộc chiến Mùa đông này không chỉ là do mùa đông quá khắc nghiệt mà còn đến từ sự chủ quan, khinh địch và hậu cần yếu kém của quốc gia lớn nhất châu Âu này.
Cụ thể, trong khi những người lính Phần Lan có quân phục với quần áo đủ dày để giữ ấm và quan trọng nhất là những tấm áo choàng màu trắng để ngụy trang thì Hồng quân Liên Xô lại sử dụng quân phục màu... nâu. Điều này đồng nghĩa với việc, giữa nền tuyết trắng những người lính Liên Xô sẽ nổi bật hơn bao giờ hết và trở thành bia tập bắn cho lính Phần Lan trên chiến trường.
Hậu cần cũng là một vấn đề khó khăn mà Liên Xô gặp phải, nhất là khi cuộc chiến diễn ra trong mùa đông khắc nghiệt nhất thế kỷ 20 này.
Lịch sử tái diễn quân đội Nga đang sa lầy tại Ukrane trong mủa đông 2022 (ảnh China Morning Post)
Những đoàn hậu cần của Liên Xô bị tắc lại trên đường, kẹt cứng nhiều tuần lễ do bão tuyết khiến các đơn vị ở tiền tuyến phải buộc rút lui do súng đạn dự trữ đã không còn và quan trọng nhất là quần áo ấm không kịp chuyển ra mặt trận đã khiến hàng chục nghìn lính Liên Xô chết rét trước khi kịp tham chiến.
Thêm vào đó, người Phần Lan đã chiến đấu cực kỳ quả cảm để bảo vệ đất nước mình khiến người Liên Xô dần dần bị sa lầy trong cuộc chiến này dù mới chỉ tham chiến được thời gian ngắn.
Phía Phần Lan cũng nắm được địa hình phức tạp ở vùng biên giới nên chủ yếu sử dụng tuần lộc và xe chó kéo làm nhiệm vụ tiếp vận cho tiền tuyến một cách hiệu quả thay vì việc sử dụng xe tải và không thể di chuyển được của Liên Xô.
Tổng cộng trong cuộc chiến này, phía Liên Xô đã chịu thương vong khoảng 400.000 lính trong khi đó, phía Phần Lan chỉ chịu thương vong khoảng 70.000 người. Phần Lan đã giành chiến thắng oanh liệt.
Ngày nay Phần Lan là một trong những quốc gia phồn vinh nhất thế giới.
(Biên tập theo Kiến Thức, wikipedia và Internet)
Phạm Văn Hải
